Folgefonna Nasjonalpark

Besøkssenter nasjonalpark Folgefonna

Besøkssenter  nasjonalpark Folgefonna er ein del av det nye Folgefonnsenteret i Rosendal.

Senteret opna i nytt hus mai 2017 med ny felles utstilling saman med Bjerknessenteret for klimaforsking og Havforskingsinstituttet.

Utstillinga fortel spennande historiar frå naturen og nasjonalparken.

Velkommen!

Tema i utstillinga:

1. Vatnet sin syklus på Jorda
2. Folgefonna – breen
3. Atmosfæren og klima
4. Vatn og landskap
5. Vassdragsnaturen og kraftproduksjon
6. Fjorden
7. Bygdene, kulturlandskap og naturressursar
8. Naturmangfald og økologi
9. Friluftsliv
10. Folgefonna nasjonalpark
11. Forskaren: bre, klima, marin mv.
12. Djupdykk: Havet og den djupe fjorden

Besøkssenter nasjonalpark Folgefonna

er eit av 15 autoriserte besøkssenter i Norge. Miljødirektoratet autoriserer besøkssenter for nasjonalparkar, rovdyr, villrein og våtmark.

Folgefonna nasjonalpark

Folgefonna nasjonalpark er ein av Noreg sine 44 nasjonalparkar.

I Noregs nasjonalparkar er det naturen sine lover som gjeld. Vi opprettar nasjonalparkar for å ta vare på store naturområde – frå hav til fjell. For oss, for komande generasjoner og for naturen si eiga skuld. Noreg sine 44 nasjonalparker, 37 på fastlandet og sju på Svalbard, byr på eit mangfald av moglegheiter og opplevingar.

Isen som bilethoggar

Utløparar frå den massive innlandsisen som dekte store delar av Skandinavia, grov ut fjordane og dalføra vi ser i dag – men det tok over 40 istider og 2,7 millionar år. Geologisk sett er vestlandsfjordane for svært unge å rekna. I vår mellomistid går landskapsforminga seinare. Raskast går det der brear som framleis er i rørsle, sakte men sikkert sliper seg djupare ned i fjellet. Frostforvitringa er elles ein viktig faktor og er mest effektiv når temperaturen svingar rundt nullpunktet. Vatn som renn inn i sprekker i fjellet, utvidar seg når det frys og sprengjer laus steinar og blokker. Elvane bidreg òg, med grus og stein som slipemateriale.

Nasjonalparksenteret og Steinparken i Rosendal byr på ny kunnskap. Her kan du læra korleis du sjølv kan lese teikna i landskapet som avdekkjer Folgefonna si historie.

Ei stor oppleving er å følgja Geostien, frå Nordrepollen inst i Maurangerfjorden opp til Botnabreen. På vegen er det mykje spennande å sjå, og det er sett opp informasjonstavler med opplysningar om geologi, flora og fauna.

Ta med kikkerten!

Regionen byr på eit variert fugleliv – så sørg for å ta med både kikkert og kamera med godt teleobjektiv. Høgt til fjells er rype og heipiplerke vanlege; snøsporven finst også her oppe. Kan hende får du sjå orrfugl, røy og tiur i skogane i låglandet.

Steinras riv stundom bort skog i bratte vestlandslier. Når du høyrer trommekvervlar, er det som oftast kvitryggspetten som markerer territorium. Denne hakkespettarten er heilt avhengig av daud og døyande ved og er svært sjeldan elles i Europa. I dei bratte fjordliene finst det rikeleg med rotnande tre der han kan hakka fram feite billelarver.

Fossekall og vintererle

Er du heldig, får du sjå fossekallen stupa ned i elvestryk etter mat. Ikkje rart at vi valde denne djerve småfuglen som nasjonalfugl. I same terrenget trivst òg vintererla. Ho hekkar gjerne i steinklipper ved fossefall.

Gauken er ein fugl som nesten alle har høyrt, men som få av oss har sett. Også bokfinken er lett å kjenna att på songstrofa: korte kraftige tonar som kjem fortare og fortare i dalande tonehøgd og blir avslutta med eit markant etterslag. Men det er nok måltrasten og svarttrasten som er dei mest melodiske songarane i desse traktene.

Å måle eit fjell

Ved første augesyn kan dei høgaste toppane synast nakne og livlause, men sjå nøyare etter, og du vil oppdaga flekker med lav. Blant dei mest iaugefallande er dei gulgrøne kartlava, som på kalkfattige bergartar kan veksa i slike mengder at heile fjellet blir farga gulgrønt! Bli ikkje overraska om du ovanfor steinurene ser at fjellsmelle, svarttopp, stjernesildre og bergfrue held eit fast grep i nesten loddrette bergvegger.

Botaniske oasar

Skjeggesnuten og Sauanuten er to fjell med kalkhaldig berggrunn og dermed botaniske oasar med ein rik fjellflora. I fuktige dalføre med høg nedbør vest for Folgefonna, ved fossefall og ved bekker som fører smeltevatn ned frå snø og bre, veks det gjerne mykje bregnar.

Fuktig og fruktbart

Nede ved fjorden og i fuktige skogområde vest for Folgefonna er vegetasjonen ganske frodig. Typiske kystnære plantar er revebjølle, rome, klokkelyng, hinnebregne, smørtelg, bjørnekam og storfrytle – i dette tempererte området veks dei heilt opp mot skoggrensa.

Klyngetun og fjordbygder

Mange av gardane vart etablerte lenge før vikingtida. Agatunettilhøyrde eit bondesamfunn der samarbeid stod vesentleg meir sentralt enn i dag. I klyngetunet ligg våningshusa og andre bygningar tett i tett. Visste du forresten at det var cisterciensermunkar på 1100-talet som kom med dei første eplefrøa til Hardanger? Fruktbar jord, lange sommardagar og tilnærma økologisk jordbruk forklarer kvifor vår lokale frukt er så velsmakande – saftig, søt og akkurat passe syrleg, med masse kompleks aroma!

Om hausten får du kjøpt frukt og bær frå buer langs vegen. Den lokale kulturen er så ærleg at dersom bua er ubemanna, er det berre å forsyna seg og leggja betalinga i skåla.

Arven etter vikingane

Hardanger er kjent for meisterleg båtbyggjarkunst. Forma på einskilde båttypar er så godt som uendra sidan vikingtida – du kan ikkje forbetra det fullkomne! Den gamle oppgangssaga på Herand er framleis i drift.

På naust og hus er skifer brukt til taktekking. Sidan uminnelege tider har skiferen vorte henta ut or steinbrot her.

Dei eldgamle stiane

Det er eit godt nettverk av merkte stiar i Folgefonna nasjonalpark og områda omkring. Nokre av dei er gamle ferdslevegar, som Keisarstien (ifølgje reklamen skal Keisar Wilhelm II ha gått tur her) og Isvegen. Denne vegen vart brukt til å frakta is frå breen med hest og kjerre ned til Skiparvika, og derifrå vart isen send med båt til kundar i kystnære byar og bygder, før kjøleskapet si tid. Andre stiar vart brukte av bønder til å driva husdyr til og frå sommarbeite. Atter andre stiar er laga av friluftsentusiastar i Den Norske Turistforening – eit sikkert teikn på at du har storslått utsikt i vente, og flotte naturopplevingar på vegen dit!